ششمین پیش‌نشست تخصصی
دومین همایش ملی «انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده» با موضوع چیستی و نحوه وجود فرهنگ با نظر به حکمت صدرایی با حضور حضرت استاد آیت‌الله یزدان‌پناه برگزار شد.

در این نشست که عصر دوشنبه ۲۲ خردادماه ۱۴۰۲ با حضور دکتر محمد جبارپور، دبیر کمیسیون فرهنگی اجتماعی هیأت دولت و دکتر محمدصادق تقی‌زاده طبری، مسئول اندیشکده نظام‌سازی پژوهشکده شهید صدر در شهر مقدس قم برگزار گردید، حضرت استاد به ارائه نظرات خویش پرداختند.

در این نشست حضرت آیت‌الله یزدان‌پناه به ارائه مباحث پیرامون چیستی و نحوه وجود فرهنگ پرداختند.

چیستی و نحوه وجود هر دو پرسش فلسفی است. و نحوه وجود ادبیات صدرایی است. روشی که فیلسوفان ما بکار می‌برند (بوعلی، شیخ اشراق و مخصوصا صدرا) نگاه اکتشافی و کشف واقع است. یعنی اول باید اثبات شود چنین واقعیتی داریم و بعد در باب او بحث کنیم.
بحث فرهنگ ریشه در کنش اجتماعی دارد و کنش اجتماعی ریشه دارد در نحوه وجود انسان که این می‌شود نحوه وجود شعوری ارادی، شعوری که اینجا گفته می‌شود شعور مخصوص انسان است که عقلی است و این از تمایزات انسان و حیوان است.
روند کار ارادی به این صورت است:
۱- تصور
۲- تصدیق
۳- شوق
۴- عزم
۵- اراده
این اراده سبب می‌شود و شروع می‌کند بر حرکت کردن و یک بحث شروع می‌شود به نام معناداری عمل ما (معنا دار بون عمل) مثل اینکه فلانی کلاه را برداشت این به این معنی است که احترام گذاشت و هر عملی یک معنی خاصی دارد. این در ساحت فرد بود.
در ساحت جامعه چه؟ اول باید جامعه را اثبات کرد. نفس قرار گرفتن انسان در موقعیت تعامل انسانی که کنش‌ها بر اساس تعامل انسانی است یک نوع فشردگی پدید می‌آورد یک انباشتگی افرادی و یک انباشتگی ساختاری مثل یک خانواده با خاطرات مشترک گویی حافظه مشترک دارند در حالی که جدا از هم هستند. و هرکدام یک نقش دارند یکی پدر است و یکی پسر و فرهنگ همان معنی و حافظه مشترک است. تقبّل عمومی معیار اشتراک است.
نحوه وجود:
۱- فرهنگ ظاهر و باطن دارد
۲- هویت توحدی انتشاری فرهنگ است
۳- سیالیّت و تغییر فرهنگ
۴- سمت فاعلی و سریانی فرهنگ غذا خوردن چینی‌ها
۵- تاریخ‌مندی فرهنگ، فرهنگ با تاریخ قد کشیده است.
۶- سریان فرهنگ در افراد هر فرد خود جامعه است.